Σακχαρώδης διαβήτης κύησης (GDM)

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης (ΣΔΚ);
Ο ΣΔΚ εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά την εγκυμοσύνη και χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, λόγω ορμονικών αλλαγών που μειώνουν την ικανότητα της ινσουλίνης να ελέγχει τη γλυκόζη. Συνήθως υποχωρεί μετά τον τοκετό, αλλά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μελλοντικών προβλημάτων υγείας.

Ποιες έγκυες γυναίκες πρέπει να ελέγχονται για ΣΔΚ;
Όλες οι έγκυες γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο κατά την πρώτη τους επίσκεψη.
Ανάλογα με τα ευρήματα, μπορεί να απαιτηθεί περαιτέρω έλεγχος στο δεύτερο τρίμηνο.

Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο;
Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

  • Προηγούμενο ιστορικό ΣΔΚ
  • Παχυσαρκία (ΔΜΣ ≥30 kg/m²)
  • Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2
  • Προηγούμενος τοκετός με μακροσωμικό νεογνό (>4 kg)
  • Πολύδυμη κύηση
  • Αρτηριακή υπέρταση
  • Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
  • Αυξημένο αμνιακό υγρό ή εμβρυϊκή μακροσωμία κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο

Πότε και πώς γίνεται η διάγνωση του ΣΔΚ;
 
Πρώτη Επίσκεψη
Στην αρχή της κύησης, γίνεται έλεγχος της γλυκόζης νηστείας.
Αν η γλυκόζη είναι μεταξύ 92-125 mg/dl, συνιστάται ειδική διατροφή και επανέλεγχος μετά από δύο εβδομάδες.
 
Δοκιμασία Ανοχής Γλυκόζης (OGTT)
Πραγματοποιείται μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης με τη λήψη 75 g γλυκόζης και αιμοληψίες νηστείας, μετά από 60 και 120 λεπτά.
Φυσιολογικές τιμές γλυκόζης στην καμπύλη σακχάρου 75rg
Νηστείας < 92 mg/dl
60 λεπτά μετά < 180 mg/dl
120 λεπτά μετά < 153 mg/dl

Επανάληψη της καμπύλης:
Εάν το υπερηχογράφημα στις 30-34 εβδομάδες δείξει μακροσωμία ή υδράμνιο, συστήνεται επανάληψη της καμπύλης σακχάρου (OGTT).


Στην εικόνα που ακολουθεί αναλύεται διεξοδικά ο τρόπος διερεύνησης του ΣΔΚ.
 





















Πώς παρακολουθείται μια έγκυος με ΣΔΚ;
Η παρακολούθηση είναι εξατομικευμένη, προϋποθέτει τη συνεργασία του μαιευτήρα με τον ενδοκρινολόγο και περιλαμβάνει τα εξής:

Μετρήσεις γλυκόζης
Η έγκυος ελέγχει τη γλυκόζη νηστείας και 60 λεπτά μετά από κάθε κύριο γεύμα.
Οι τιμές στόχοι είναι:
  • Νηστείας: <95 mg/dl
  • 60 λεπτά μετά το γεύμα: <140 mg/dl
 
Υπερηχογραφικός έλεγχος
Τακτική αξιολόγηση της ανάπτυξης του εμβρύου, της ποσότητας του αμνιακού υγρού και της λειτουργίας του πλακούντα.

Card Image
  • Αφορά 1 στις 7 κυήσεις
  • Καμπύλη σακχάρου 75gr στις 24 - 28 εβδομάδες
  • Διατροφή - Άσκηση - Ινσουλίνη
  • Πρόκληση τοκετού στις 39 -40 εβδομάδες
  • Ο θηλασμός ενθαρρύνεται

Ποια είναι η θεραπεία του ΣΔΚ;
Η θεραπεία βασίζεται σε τρεις πυλώνες:

  1. Διατροφή
    • Κατανάλωση υδατανθράκων με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (35-45% των ημερήσιων θερμίδων).
    • Επαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών (20-25%) και λιπών (30-40%).
    • Αποφυγή ευαπορρόφητων υδατανθράκων και ζάχαρης.
  2. Σωματική άσκηση
    • Τακτική άσκηση, όπως περπάτημα ή ήπια γυμναστική (εκτός αν υπάρχει μαιευτική αντένδειξη)
  3. Ινσουλίνη
    • Χορηγείται αν οι τιμές γλυκόζης παραμένουν υψηλές, παρά τη δίαιτα και την άσκηση.
Σημείωση: Η χρήση αντλιών ινσουλίνης ή άλλων φαρμάκων, όπως μετφορμίνη (Glucophage), δεν συνιστάται κατά την εγκυμοσύνη.

Πώς επηρεάζει ο ΣΔΚ το έμβρυο;
Ο ΣΔΚ μπορεί να προκαλέσει:
  • Μακροσωμία, δηλαδή υπερβολική αύξηση βάρους του εμβρύου
  • Αυξημένη ποσότητα αμνιακού υγρού (υδράμνιο)
  • Αυξημένη πιθανότητα καισαρικής τομής
  • Υπογλυκαιμία στο νεογνό μετά τον τοκετό
Η τακτική παρακολούθηση και η σωστή ρύθμιση της γλυκόζης μειώνουν αυτούς τους κινδύνους.

Πώς γίνεται η παρακολούθηση του εμβρύου;

Υπερηχογράφημα
Ελέγχεται η ανάπτυξη του εμβρύου, η ποσότητα του αμνιακού υγρού και η κατάσταση του πλακούντα από την 28η εβδομάδα.
 
Καρδιοτοκογράφημα
Από την 32η εβδομάδα για γυναίκες με ΣΔΚ που χρειάζονται ινσουλίνη. Από την 34η εβδομάδα για γυναίκες με ΣΔΚ που ρυθμίζουν τα επίπεδα γλυκόζης με διατροφή.
 
Βιομετρία εμβρύου (βιοφυσικό προφίλ)
Επαναλαμβάνεται ανά 2-4 εβδομάδες για εκτίμηση της εμβρυϊκής ανάπτυξης.

Πώς προγραμματίζεται ο τοκετός σε γυναίκες με ΣΔΚ;

Φυσιολογικός τοκετός
Σε καλά ρυθμισμένες περιπτώσεις, αναμένεται αυτόματη έναρξη τοκετού μεταξύ 39-41 εβδομάδων.
 
Πρόκληση τοκετού
Σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, ο τοκετός μπορεί να προκληθεί από την 39η εβδομάδα.
 
Καισαρική τομή
​​​​​​​Ενδείκνυται όταν το εκτιμώμενο βάρος του εμβρύου είναι ≥4.5 kg.

Τι ισχύει μετά τον τοκετό;
Οι περισσότερες γυναίκες με ΣΔΚ επιστρέφουν σε φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης μετά τον τοκετό.

Οι οδηγίες μετά τον τοκετό συνοψίζονται στα εξής:
  • Η χορήγηση ινσουλίνης διακόπτεται αμέσως μετά τον τοκετό
  • Η άσκηση και η ισορροπημένη διατροφή συστήνεται να συνεχισθούν
  • Η καμπύλη σακχάρου (OGTT) επαναλαμβάνεται 2-3 μήνες μετά τον τοκετό
Οι γυναίκες με ΣΔΚ ενθαρρύνονται να θηλάζουν, καθώς αυτό προάγει την καλύτερη υγεία της μητέρας και του βρέφους.

Πώς επηρεάζει ο ΣΔΚ τη μελλοντική υγεία;
Οι γυναίκες με ιστορικό ΣΔΚ έχουν:
  • Αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2
  • Μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης ΣΔΚ σε μελλοντικές κυήσεις
Συνιστάται ετήσιος έλεγχος γλυκόζης και υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής.